Phương pháp ủ chua dự trữ thức ăn xanh trong mùa mưa
Theo số liệu niên giám thống kê 2016 tổng đàn bò tỉnh Bến Tre là 202,6 ngàn con và có xu hướng tăng trong vòng 4 năm qua. Cụ thể năm 2021, tổng đàn bò của tỉnh vào khoảng 227,5 ngàn con (trong đó có 2.700 con bò sữa), tổng đàn dê dao động khoảng 185 ngàn con. Trong khi điều kiện đất đai cho sản xuất cây lúa ngày càng thu hẹp. Rơm là nguồn thức ăn dự trữ không còn đáp ứng đủ cho chăn nuôi bò, nhiều diện tích đất lúa đã chuyễn sang trồng cỏ để nuôi bò. Trong mùa mưa lượng cỏ xanh đảm bảo cung cấp đầy đủ thức ăn cho đàn gia súc. Tuy nhiên, vào mùa khô năng suất cỏ bị hạn chế, số lượng cỏ xanh sẽ không đủ để làm thức ăn cho chăn nuôi. Sự thiếu hụt thức ăn làm ảnh hưởng rất lớn đến sức sản xuất của đàn gia súc cũng như hiệu quả kinh tế của các hộ gia đình trong chăn nuôi.
Ngoài ra, người chăn nuôi luôn có tập quán sử dụng trực tiếp thức ăn thô xanh và phụ phẩm cây trồng làm thức ăn cho gia súc mà không cần qua xơ chế dự trữ. Ngoài việc phơi khô tự nhiên các loại phụ phẩm như rơm lúa, dây đậu phộng thì chưa có những kỹ thuật nào khác được áp dụng. Vấn đề ủ chua thức ăn chỉ được ứng dụng ở các trang trại chăn nuôi lớn nhưng đối với các trại chăn nuôi nhỏ, hộ gia đình thì chưa được ứng dụng một cách phổ biến, rộng rãi.
Phương pháp ủ chua dự trữ thức ăn xanh
1. Chuẩn bị vật liệu ủ:
Hố ủ xây bằng gạch (cho quy mô chăn nuôi lớn), Thùng phuy nhựa, bao ni lon dạng cuộn làm Biogas (được cắt ra tạo thành túi), Túi nilon (có thể ủ được khoảng 40kg cỏ xanh)
2. Các chất bổ sung:
Cám gạo hoặc men vi sinh nhằm bổ sung các sinh vật có lợi cho lên men, rỉ mật nhằm bổ sung chất đường cho vi sinh vật, muối nhằm bổ sung tạo chất đệm và tính ngon miệng của thức ăn.
 |
3. Nguyên liệu ủ: Các loại cỏ xanh hoặc thân bắp.
Nếu cỏ xanh có độ ẩm cao (khoảng 80%) thì trước khi đưa vào ủ cần phơi héo sơ bộ để độ ẩm chỉ còn khoảng 70-75% (rải phơi từ 2-5 giờ, nếu có sân phơi thì băm ngắn trước rồi rãi phơi sau sẽ dễ dàng hơn).
4. Công thức ủ cho 100 kg cỏ xanh, gồm: 5 kg rỉ mật, 2 kg muối ăn, 1 kg cám gạo hoặc 0,1 kg men vi sinh.
5. Các bước tiến hành ủ:
Bước 1: Băm ngắn nguyên liệu ủ: cỏ xanh được băm ngắn (có thể bằng máy băm hoặc bằng thủ công) với kích cỡ 3-5cm.
Bước 2: Phối trộn các chất bổ sung với tỷ lệ phù hợp và đảm bảo được trộn đều vào nguyên liệu đã được băm ngắn.
Bước 3 nén nguyên liệu ủ vào vật dụng chứa: Cho hỗn hợp đã được trộn đều vào vật dụng chứa, nén chặt, đậy hoặc bịt kín và để vào nơi râm mát.
 |
 |
|
 |
 |
Thời gian ủ ít nhất là 2 tuần, sau thời gian này quá trình lên men của các vi sinh vật trong hố ủ sẽ ngừng lại, hố ủ ổn định và có thể lấy thức ăn đã ủ ra sử dụng.
Khi lấy thức ăn cho gia súc cần quan sát xem thức ăn có đảm bảo chất lượng hay không. Nếu thức ăn bị hư hỏng thì không nên cho ăn. Thức ăn ủ chua có chất lượng tốt sẽ có những tính chất như sau: Thức ăn có mùi chua dễ chịu, có màu vàng như dưa cải, không có nấm mốc, độ ẩm vừa phải, không có nhớt.
Khi cho gia súc ăn phải tập cho ăn từ từ, cần thiết cho nhịn đói để gia súc có thể tính thèm ăn, lưu ý không rữa lại nước, không phơi khô khi cho ăn sẽ làm mất chất lượng của thức ăn.
Lượng cho ăn có thể tự do tối đa hoặc có thể thay thế đến 80% lượng cỏ xanh
Sau mỗi lần lấy thức ăn cho ăn cần phải đậy kỹ vật dụng ủ để giảm đối đa lượng oxi có thể vào. Bảo quản tốt, thức ăn ủ có thể dự trữ được thời gian 6 tháng.
Như vậy, phương pháp ủ chua dự trữ nguồn thức ăn xanh dư thừa vào mùa mưa để làm thức ăn bổ sung cho quá trình chăn nuôi trong mùa khô bị khan hiếm nguồn thức ăn xanh. Đồng thời, góp phần cho người chăn nuôi bò vừa dự trữ để khai thác hiệu quả nguồn thức ăn thô xanh và phụ phẩm, vừa áp dụng được kỹ thuật mới trong chăn nuôi bò một cách hiệu quả và theo hướng sản xuất hàng hóa, đặc biệt là quá trình vỗ béo bò thịt chất lượng cao.
