Phục tráng thành công giống lúa OC 10
OC 10 là giống được thuần hóa bởi các nhà khoa học ở Viện Nghiên cứu Lúa đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Nông dân tỉnh Bến Tre bắt đầu trồng đại trà khoảng 6 đến 8 năm nay. Giống có thời gian sinh trưởng từ 95 đến 108 ngày, tùy vụ; chiều cao cây 100-110cm, độ cứng cây và đẻ nhánh trung bình, lá đòng thẳng đến hơi nghiêng, năng suất bình quân khá cao, có khả năng đạt 6,5 đến 7 tấn/ha vụ Đông-Xuân và 4-5 tấn/ha vụ Hè-Thu; lúa nhiễm rầy nâu, ít nhiễm bệnh đạo ôn và bệnh cháy bìa lá; chịu phèn, hạn và ngập úng khá. Tuy nhiên, qua nhiều năm canh tác thì giống đã bị thoái hóa và lẫn tạp, dẫn tới kiểu hình không đồng đều và phẩm chất kém. Mặc dù vậy, giống lúa OC 10 nhìn chung vẫn là giống lúa dễ canh tác, năng suất cao, gạo dễ bán do tính chất lợi gạo khi chế biến bún, bánh...
Tham quan ruộng trình diễn giống lúa OC 10 đã phục tráng.
Do giống được phóng thích đã lâu, người dân canh tác gọi trại tên ban đầu của giống, lâu ngày giống không còn tên gốc nên không thể xác định được nguồn gốc của giống. Vì vậy, không thể sản xuất giống theo phẩm cấp như quy định. Muốn tạo ra một lượng giống chứng nhận, cần bắt đầu tiến hành phục tráng giống theo quy trình siêu nguyên chủng theo quy định của Bộ Nông nghiệp. Trong 2 vụ vừa qua, Trung tâm Giống Nông nghiệp Bến Tre phối hợp với Viện lúa ĐBSCL, Viện Nghiên cứu Phát triển ĐBSCL, Trường ĐH Cần Thơ thực hiện công tác phục tráng giống OC 10. Theo Thạc sỹ Võ Hoài Chân, Phó Giám đốc Trung tâm Giống nông nghiệp Bến Tre cho biết, để phục tráng giống OC 10, Trung tâm đã thực hiện qua 3 vụ:
Vụ 1: G0: Từ nguồn giống sản xuất đại trà, tiến hành gieo mạ khô, áp dụng cấy 1 tép/bụi. Sau cấy 15 ngày: chọn 150 cây khỏe, không sâu bệnh, cắm cọc theo dõi. Định kỳ hàng tuần theo dõi các cá thể được chọn. Đến cuối vụ, Trung tâm thu được 98 cá thể, các cá thể được thu riêng, đánh số thứ tự và bảo quản đem gieo lại ở vụ sau.
Vụ 2: G1: Áp dụng gieo mạ trên khô: hạt giống được ngâm cho trương đủ nước trước khi gieo, hạt của mỗi cá thể gieo riêng thành từng ô mạ theo thứ tự và chăm sóc như ruộng gieo mạ khô. Mạ 18 ngày tuổi thì đem cấy. Mạ của mỗi ô cấy riêng thành 1 dòng 10m, cấy 1 tép/bụi, cây cách cây 15cm, dòng cách dòng 30cm. Dùng nẹp tre đánh số thứ tự dòng cắm ở mỗi đầu dòng. Định kỳ theo dõi các dòng, loại bỏ những dòng có biểu hiện lạ: chiều cao, dạng hình, dạng bông, dạng hạt, những dòng nhiễm bệnh…, ghi nhận thời gian trổ 50% để loại những dòng trổ sớm, muộn. Đến cuối vụ, chọn được 50 dòng trổ tập trung và có thời gian sinh trưởng 105 ngày, các đặc điểm khác giống OC10, thu riêng từng dòng, đo đếm các số liệu về chiều cao cây, dài bông trung bình, số hạt chắc/bông. Cân trong lương 1.000 hạt và cân năng suất thực tế của từng dòng. Sau khi so sánh tất cà các chỉ tiêu, Trung tâm chọn được 3 dòng có thời gian sinh trưởng 105 ngày, thỏa mãn các số liệu đo đếm ≥ số liệu trung bình của các chỉ tiêu và chiều cao cây nằm trong khoảng chiều cao trung bình TB±2cm, bào quản tốt 3 dòng này và gieo tiếp ở vụ 3.
Vụ 3: G2: Áp dụng phương pháp gieo mạ ướt, hạt của mỗi dòng gieo riêng thành từng ô mạ. Áp dụng cấy 1 tép/bụi, khoảng cách 15 x 15cm, cấy lần lượt mạ của mỗi dòng.
Kết quả theo dõi các dòng, về đặc điểm dạng hình cả 3 dòng đều giống nhau, cứng cây, nhảy chồi tốt. Tuy nhiên, có một dòng, thời gian sinh trưởng ngắn hơn 2 dòng còn lại 2 ngày, không khác biệt nhau nhiều, nhiễm bệnh đạo ôn giai đoạn 30-40 ngày tuổi và giai đoạn trổ-chín. Do đó, Trung tâm 2 dòng có các chỉ tiêu vượt trội làm giống siêu nguyên chủng.
Tại ruộng trình diễn giống OC 10 đã phục tráng, các dòng thuần của giống đều phát triển tốt, cứng cây, nhảy chồi tốt, cho năng suất cao. Hầu hết bà con nông dân sau khi tham quan, đánh giá đều rất hài lòng.
Theo Trung tâm Giống Nông nghiệp Bến Tre, trong vụ Thu-Đông, Trung tâm có khả năng cung ứng 10 tấn giống lúa OC 10 cho bà con nông dân và các tổ giống trong tỉnh sản xuất. Mặt khác, Công ty Lương thực tỉnh Bến Tre có kế hoạch thu mua lúa hàng hóa giống OC 10. Đây là những tín hiệu vui cho bà con nông dân sản xuất lúa trong tỉnh.
Cao Đẳng
Đài Phát thanh-Truyền hình Bến Tre