Cải tiến phương pháp tỉa cành tạo tán nhằm nâng cao năng suất và chât lượng bưởi Da xanh

Ngày đăng: 09-05-2018 | Chuyên mục: Cây bưởi da xanh | Tác giả: Huỳnh Quang Đức-Lê Đình Tấn Tài - Trung tâm Khuyến nông Bến Tre

Bưởi Da xanh là một trong những cây trồng chủ lực của tỉnh Bến Tre. Theo thống kê 2016 toàn tỉnh có khoảng 7.212 ha, trong đó có gần 5.000 ha đang cho trái. Bưởi da xanh Bến Tre đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý. Sản phẩm Bưởi da xanh Bến Tre đã khẳng định được thương hiệu, đảm bảo chất lượng trên thị trường trong và ngoài nước.

Hiện nay, nhà vườn trồng Bưởi Da xanh đã có nhiều tiến bộ trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Tuy nhiên năng suất Bưởi Da xanh vẫn còn thấp chỉ đạt khoảng 60-70% so với tiềm năng năng suất của giống. Tỉ lệ trái loại I còn thấp, chỉ đạt khoảng 30% sản lượng. Đồng thời chất lượng chưa cao do trái thường bị dầy vỏ (phao), vị chua, trái bị khô đầu múi…. Trái ngoài đầu cành chính thường có dạng trái lê không đặc trưng dạng trái tròn của Bưởi Da xanh, trái dễ bị cháy nắng; trái ở vị trí thấp xa tán lá có xu hướng dày vỏ, mẫu mã xấu. Một trong những nguyên nhân dẫn đến năng suất và chất lượng bưởi chưa cao do kỹ thuật chăm sóc tỉa cành tạo tán của nhà vườn còn một số điểm chưa hợp lý.

Để nâng cao năng suất và chất lượng cho trái bưởi da xanh Bến Tre, các cán bộ kỹ thuật Trung tâm Khuyến nông đã nghiên cứu, cải tiến và áp dụng thành công phương pháp tạo hình khai tâm kết hợp tạo nhánh mang trái trên nhiều vườn bưởi ở TP Bến Tre, Châu Thành và Giồng Trôm. Các vườn bưởi áp dụng phương pháp khai tâm có bộ khung cành cân đối, khỏe mạnh, tán lá tròn đều, cây cho nhiều quả to, chất lượng tốt.    
 
Phương pháp tạo hình khai tâm kết hợp với tạo nhánh mang trái đối với những vườn bưởi mới trồng ta tiến hành trình tự các bước sau: Sau khi trồng bưởi da xanh cao đến khoảng 80 cm thì bấm ngọn để kích thích cành bên phát triển. Sau khi cây ra cành, chọn 3 cành khỏe, thẳng mọc từ thân chính và phát triển theo ba hướng tương đối đồng đều nhau làm cành cấp 1. Khi cành cấp 1 dài khoảng 60 - 80 cm, dùng cọc cắm xuống đất theo hướng phù hợp; tiếp đó, dùng dây cột giữ cành cấp 1 vào cọc tạo với thân chính một góc 40 - 450. Sau khi cành cấp 1 trưởng thành (cành bánh tẻ) ta tiến hành kéo lần 2 đến khi tạo với thân chính 1 góc 60 - 700, kết hợp bấm ngọn để cây phân cành cấp 2. Khi cây ra tược non, cần tỉa bỏ sớm các cành thừa. Tỉa bớt ngọn mỗi đầu cành chính chỉ để 2 cành, phân bố cân đối với tán, mỗi cành cách nhau 20 - 30 cm; tỉa bỏ các cành vượt mọc thẳng đứng, mộc ngược vào tâm.

Cây bưởi đang tạo hình theo phương pháp khai tâm.

Khi cây được khoảng 2 năm tuổi, tiếp tục áp dụng kỹ thuật khai tâm tỉa cành, tạo tán kích thích cây sinh nhiều cành mang trái. Thời gian thích hợp nhất để tỉa cành tạo tán cho cây là ngay khi bắt đầu mùa mưa, ta tiến hành bón phân và tưới nước đầy đủ để cây phục hồi sinh trưởng và phát triển. Bón phân có hàm lượng đạm và lân cao như NPK 30-20-5 hoặc NPK 25-25-5, kết hợp với phân hữu cơ giúp cây ra tược mạnh, tán cây phát triển tốt. Sau đó, dùng cọc cắm xuống đất, dùng dây mềm cột và kéo các cành khung cấp 1, cấp 2 sang vị trí còn khuyết và tạo với thân chính một góc 60 - 700; đồng thời, bấm ngọn để các mầm ngủ trên cành cấp 1 và cấp 2 phát triển thành nhiều cành quả, giúp cây có bộ tán cân đối với nhiều cành quả phân bố đều trong vòm tán cây.

Khi kéo cố định các cành cần nhẹ nhàng, kéo từ từ nhiều lần, nơi buộc dây trên cành cần lót đệm cao su cắt từ vỏ xe gắn máy để chống vỏ cành bị hư, thời gian kéo khoảng 1-3 tháng/lần cho đến khi cành đạt ở vị trí như mong muốn. Tránh việc kéo mạnh, đột ngột sẽ dễ làm cành bị nứt, tét, nấm bệnh dễ tấn công.

Cây bưởi da xanh ra nhiều cành hơn khi được tạo tán theo phương pháp khai tâm.

Sau khi các cành quả hình thành, việc chăm sóc và bón phân để nuôi các cành này phát triển hoàn chỉnh là rất cần thiết. Lựa chọn cành mập, cành so le đều nhau, các cành cách nhau khoảng 20 - 30 cm; loại bỏ những cành vượt, cành mọc quá dày hoặc ốm yếu. Trong thời kỳ cây đang mang trái, nhằm hạn chế việc cạnh tranh dinh dưỡng, cần cắt bỏ hết tất cả các trái ở các vị trí đầu cành hoặc trái dưới thấp hoặc có vết sâu bệnh, giữ lại các trái trên các cành quả ở vị trí từ 1/2 - 2/3 vòm tán cây phân bố đều trên tán cây với số trái phù hợp, để cây tập trung dinh dưỡng nuôi trái, giúp trái phát triển to, nặng đạt chất lượng cao.

Sau khi áp dụng phương pháp tạo hình khai tâm kết hợp với tạo nhánh mang trái thì số cành mang trái nhiều hơn và phân bố đều trên cây hơn so với cây trồng bình thường không áp dụng kỹ thuật khai tâm. Cây sinh trưởng và phát triển rất tốt có bộ khung cành cân đối, khỏe mạnh, tán lá tròn đều, cành mang trái trong thân có độ đồng đều cao, tạo khả năng lấy trái sớm, tỷ lệ trái đạt loại I cao, chất lượng tốt hơn; tăng thời gian khai thác và đảm bảo tuổi thọ cho vườn cây.

Phương pháp tạo hình khai tâm kết hợp với tạo cành quả trên cây Bưởi Da xanh đơn giản dễ làm, nó giúp người sản xuất canh tác hiệu quả hơn do tăng năng suất, tăng chất lượng và tăng hiệu quả kinh tế góp phần tăng thu nhập cho người trồng bưởi.

Cây BDX tỉa cành tạo tán hợp lý theo phương pháp khai tâm.

Chất lượng trái BDX khi áp dụng phương pháp tạo tán khai tâm.