Xác định nguyên nhân và đề xuất giải pháp khắc phục hiện tượng nghêu chết tại Hợp tác xã Đồng Tâm
Trong năm 2011, Viện Hải Dương học triển khai thực hiện đề tài: “Nghiên cứu xác định nguyên nhân gây chết nghêu, sò huyết và đề xuất các giải pháp khắc phục nhằm phát triển nghề nuôi nghêu và sò huyết bền vững ở Bến Tre”.
Mục tiêu của đề tài là xác định ngưỡng môi trường và nguyên nhân gây chết nghêu và sò huyết; đề xuất các giải pháp khắc phục nhằm giảm thiểu rủi ro gây thiệt hại cho nghề nuôi nghêu và sò huyết ở tỉnh Bến Tre.
Theo nguồn tin của địa phương nghêu có hiện tượng chết tại các bãi nghêu, ngày 13 tháng 03 năm 2013 Phòng quản lý Khoa học-Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp Chi cục Nuôi trồng Thủy sản và Viện Hải Dương học khảo sát thực địa tại bãi nghêu HTX Đồng Tâm. Qua khảo sát thực tế cho thấy, nghêu chết nhiều ở lô 1 (theo báo cáo của hợp tác xã tỷ lệ nghêu chết từ 10-30%) trong khi lô 2 và lô 3 không có hiện tượng chết.
Theo nhận định của nhóm chuyên gia tại lô số 1 nghêu chết nhiều bởi nhiều nguyên nhân sau: Thời gian phơi bãi tại lô 1 dài (từ 5.30 sáng đến 2 giờ chiều) trong khi ở lô 2 và 3 thời gian phơi bãi ngắn hơn (từ 7 giờ sáng đến 12 giờ trưa) tính theo ngày khảo sát. 95% nghêu ở lô 1 tham gia sinh sản trong khi đó ở lô 2 và 3 nghêu vẫn còn mang sản phẩm sinh dục. Tại lô 1, có nhiều vũng nước ngập khi triều rút, nhiệt độ nước cao trên 40 độ C vào buổi trưa. Mật độ nghêu tại lô 1 cao (có nơi khoảng 500 con/m2) trong khi mật độ nghêu tại lô 2 và 3 thưa (dưới 100 con/m2). Nhiệt độ nước cao, thời gian phơi bãi dài, kết hợp với độ mặn cao, là điều kiện tốt kích thích cho nghêu sinh sản ở bãi 1. Khi nghêu sinh sản, sức khỏe nghêu yếu đi, trong điều kiện mật độ tương đối cao ở bãi 1, nghêu không thể vùi xuống đáy để tránh sự thiêu đốt của mặt trời và chết. Khi nghêu chết bị phân hủy và sinh ra sản phẩm độc hại (chủ yếu H2S) (Kết quả các thí nghiệm của đề tài). Khí độc này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của nghêu khác và tăng thêm mức độ chết. Nghêu chết tập trung ở nhóm kích thước lớn hơn 30 mm chiều dài.
Bên cạnh phân tích các nguyên nhân trên TS Huỳnh Minh Sang-chủ nhiệm đề tài đưa ra dự báo và đề xuất giải pháp như sau:
- Dự báo trong vài tháng tới số lượng nghêu giống sẽ xuất hiện nhiều.
- Giải pháp tức thời:
+ Lập tức thu gom những nghêu chết và sắp chết ở lô 1 để tránh lây nhiễm sang những cá thể nghêu còn sống, công việc này tiến hành hàng ngày.
+ Có biện pháp khai san lấp các vùng trũng ở lô 1 để tránh hiện tượng ngập nước cục bộ, nơi có nhiệt độ quá cao vào buổi trưa, là điều kiện kích thích sinh sản và gây nghêu chết.
KS Tường Khanh
Sở Khoa học và Công nghệ
