Môi trường và quy trình bảo quản giống vi sinh

Ngày đăng: 05-07-2007 | Chuyên mục: Câu hỏi - Giải đáp | Tác giả:

Tuỳ theo trang thiết bị và loại VSV cần bảo quản mà có thể sử dụng một trong các phương pháp sau đây. Mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng, tuỳ theo hoàn cảnh cụ thể mà chọn phương pháp thích hợp.

1.Giữ giống trên môi trường thạch nghiêng

Phương pháp này khá phổ biến vì rất đơn giản và tiện lợi, tuy nhiên thời gian giữ giống chỉ nên kéo dài trong 1 tháng , sau đó phẩi cấy truyền lại trên môi trường mới. Do đó tốn nhiều công sức và dễ bị mất các đặc tính di truyền ban đầu. Phương pháp này được tiến hành như sau:

- Thuần khiết chủng vsv trên môi trường agar ở đĩa petri, chọn các khuẩn lạc điển hình và cấy lên môi trường thạch nghiêng thích hợp, sau đó nuôi cấy trong tủ ấm để vsv phát triển bình thường, lấy các ống giống ra và cho vào tủ lạnh giữ ở 4^oC, hàng tháng cấy truyền lại vào môi trường mới.

- Nên cho thêm vào môi trường 0,1 M citrat natri hoặc 0,3M Oxalat để chống nhiễm Bacteriophage ; thêm vào môi trường 1% dầu thực vật như dầu lạc, dầu dừa.

2.Giữ giống dưới lớp dầu khoáng

Phương pháp này được A.Lumière và J.Chevotier đề nghị đầu tiên năm 1914 và hiện nay đang được sử dụng để bảo quản 73% nấm mốc, 100% xạ khuẩn, 80% nấm men và 73% vi khuẩn. Tuy nhiên có một số vsv không thích hợp với cách bảo quản dưới lớp dầu khoáng như Aerobacter, Alcaligens, Leuconostoc, Pseudomonas, Streptococus, Vibriio. Cách thực hiện:

- Cho môi trường agar thích hợp vào 1/3 ống nghiệm thanh trùng ở 121^oC, 30 phút, lấy ra để nguội. Lấy ra để nghiêng thạch 45⁰ chờ thạch đông, cấy giống và nuôi trong tủ ấm để vsv phát triển tốt khoảng 2-1 tuần (tuỳ giống). Đổ parafin lỏng vào ống nghiệm (parafin được thanh trùng 121 ⁰C/30ph, để nguội) dầy 2cm. Sau đó dùng parafinđặc đun chảy đổ trên nút bông đem bảo quản.

Phương pháp này có thể bảo quản giống khoảng 12 tháng, đở tốn công cấy truyền như phương pháp thạch nghiêng và ít có nguy cơ bị thoái hoá hoặc nhiễm tạp.

3.Giữ giống trong cát

Phương pháp này thường để giữ các vsv có bào tử. Cách làm:

- Chuẩn bị cát: Cát sông đêm rửa sạch bằng nước nhiều lần, sau đó ngâm trong HCl đậm đặc và đun sôi 1-2 giờ, rửa nhiều lần đến trung tính (dùng phenolphtalein làm chỉ thị màu), sấy khô 100^oC/3giờ cho vào ống nghiệm và thanh trùng 130^oC/90phút.

- Chuẩn bị bào tử: Các chủng vsv đem nuôi cấy trên môi trường agar thích hợp để chúng tạo nhiều bào tử (vi khuẩn: 7 ngày ; nấm mốc: 7-8 ngày ; xạ khuẩn: 14 ngày)

- Trộn bào tử vào cát: Bằng thao tác vô trùng cho 1-2 g cát đã vô trùng vào ống giống đã hình thành bào tử, dùng que cấy vô trùng trộn đều bào tử với cát sau đó cho cát vào ống nghiệm vô trùng đậy nút bông giữ ở tủ sấy 40 ^o hoặc tủ sấy chân không có các chất hút ẩm như CaCl ₂  trong 2-3 ngày cho cát thật khô, dung parafin đặc đun nóng chảy phết lên nút bông để tránh hút ẩm trở lại, bảo quản trong phòng mát hoặc tủ lạnh 4^o C, thời gian bảo quản trên 1 năm. Giống trước khi dùng cấy ria lên môi trường agar, chọn các khuẩn lạc điển hình.

4.Giữ giống trên silicagen

Cách làm: Silicagen nghiền mịn 1 mm, xử lý và tiến hành như phương pháp giữ giống trên cát.

5.Giữ giống trên gelatin

Rất nhiều vsv được giữ giống trên gelatin, đây là phương pháp dễ làm và an toàn được công bố năm 1947 và ngày càng phổ biến rất rộng rãi. Sau đây là 2 cách giữ giống

  Ngoài 5 phương pháp giữ giống trên, còn có các phương pháp khác đòi hỏi điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị như phương pháp lạnh đông (ở nhiệt độ thấp), phương pháp đông khô (thăng hoa phần nước có trong môi trường nhủ hoá vsv ở điều kiện áp suất thấp) giữ giống được lâu, ít tốn công cấy truyền.

 Thạc sĩ Nguyễn Văn Vinh