Sự hình thành và phát triển nghề sản xuất cây giống, hoa kiểng Cái Mơn
Ngày 24/09/2012, Hội đồng KH&CN do Ths Nguyễn Thị Lệ Thủy-Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ-Chủ tịch hội đồng khoa học đã tổ chức nghiệm thu đề tài “Sự hình thành và phát triển nghề sản xuất cây giống, hoa kiểng Cái Mơn”. Đề tài do Ks Lê Phước Toàn, UBND huyện Chợ Lách làm chủ nhiệm.
Nhà làm từ cây sanh.
Mục tiêu của đề tài là tìm hiểu sự hình thành và phát triển nghề sản xuất cây giống, hoa kiểng ở vùng đất Cái Mơn thuộc huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre, nhằm khẳng định thương hiệu làng nghề cây giống hoa kiểng Cái Mơn, phục vụ cho việc phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội vùng đất Cái Mơn. Mô tả quá trình hình thành cũng như phát triển của nghề sản xuất cây giống, hoa kiểng Cái Mơn qua từng thời kỳ, tổng kết kinh nghiệm sản xuất cây giống, hoa kiểng của người dân Cái Mơn; qua đó tôn vinh các nghệ nhân đã và đang bồi đắp cho thương hiệu cây giống, hoa kiểng đồng thời đúc kết kinh nghiệm, sáng kiến để phổ biến cho nông dân áp dụng, từng bước xây dựng làng nghề ngày càng phát triển hơn.
Theo báo cáo, nghề sản xuất cây giống đã có từ lâu đời, từ năm 1937 trở về trước người dân ở đây đã biết nhân giống bằng hạt. Từ năm 1937-1990, người dân mới biết áp dụng phương pháp chiết ghép (bo da). Tuy nhiên, ở cả hai giai đoạn trên nghề sản xuất cây giống cũng chưa thật sự phát triển, người dân chủ yếu nhân giống để trồng tại nhà hoặc cho, tặng người thân, chưa nghĩ đến việc phát triển kinh tế bằng nghề này. Nhưng từ 1990 đến nay, nghề sản xuất cây giống phát triển khá mạnh, thay vì trước đây người dân chỉ biết ghép bằng bo da thì đến nay đã cải tiến với nhiều hình thức khác nhau như: ghép cành, ghép mắt, ghép đọt… và ngày nay trở thành nghề phát triển kinh tế của nhiều người dân nơi đây.
Đối với hoa kiểng, có thể nói mai vàng là loại hoa xuất hiện đầu tiên (giữa thế kỷ 18), kế đến là hoa huệ, các loại kiểng cổ, bon sai,… ngày nay còn có kiểng hình, kiểng thú,… Mỗi loại cây giống, hoa kiểng, cách nhân giống,… đều có người đầu tiên khởi nguồn phải kể đến đó là ông Trương Vĩnh Ký và linh mục Gernot-người có công đem hạt giống trái ngon về vùng đất này. Người khởi nguồn cho kiểng thú từ cây sanh, cây si là ông Nguyễn Văn Công (Năm Công),… và còn nhiều những nghệ nhân, những người đầu tiên nhân giống bằng cách ghép, chiết giống cây.
Được biết, nghề sản xuất cây giống và hoa kiểng Cái Mơn hàng năm cung cấp cho thị trường từ 16-17 triệu cây giống các loại và hơn 10 triệu sản phẩm hoa kiểng phục vụ trong và ngoài nước. Toàn huyện Chợ Lách có khoảng 8.000 hộ sản xuất thì vùng Cái Mơn có đến 6.000 hộ với 19 làng nghề sản xuất các loại cây giống, hoa kiểng. Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam cũng xác lập kỷ lục về nơi cung cấp giống cây ăn quả do người dân tự lai tạo lớn nhất Việt Nam. Không riêng gì cây giống, hoa kiểng mà Chợ Lách còn được biết đến bởi nhiều loại trái cây đặc sản như: sầu riêng, măng cụt, bưởi da xanh,...
Với kết quả đạt được, hội đồng khoa học đã thống nhất nghiệm thu và xếp loại khá cho đề tài. Qua đó, hội đồng cũng cho rằng đề tài có ý nghĩa về mặt xã hội, khoa học, góp phần phát triển thương hiệu, làng nghề, giới thiệu văn hóa phi vật thể huyện Chợ Lách nói riêng và của tỉnh Bến Tre nói chung đến với mọi vùng miền trong cả nước.
Kim Tuyền
Trung tâm thông tin KH&CN
