Sản xuất nông nghiệp ngày nay đã có những bước nhảy vọt rất đáng kể, việc cơ giới hóa một phần trong các khâu sản xuất gần như được ứng dụng rộng rãi, từ khâu tưới, tiêu thoát nước đến cả việc bón phân, phun thuốc. Tự động hóa khâu bơm thoát nước khi xử lý ra hoa nghịch vụ cho vườn cây ăn trái đã được người dân ứng dụng gần 100% khi làm vụ nghịch, riêng việc tưới cũng có khá nhiều ứng dụng điều khiển từ xa đã được thực hiện thông qua thiết bị ghi hình (camera), lịch hẹn giờ hay điều khiển từ điện thoại di động thông qua đường truyền wifi, internet… Gần đây, hệ thống phun thuốc tự động cũng được người làm vườn quan tâm đầu tư khá bài bản và hiệu quả khá tốt trong quản lý dịch rầy hại lá sầu riêng.

Quản lý dịch hại cho cây trồng để ổn định năng suất, chất lượng hàng nông sản đã và đang được người làm vườn quan tâm nhằm nâng cao hiệu quả và thu nhập. Tuy nhiên, đây là lại công đoạn khó khăn và ảnh hưởng nhiều nhất đến sức khỏe, môi trường khi phải sử dụng các thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học. Trong đó, phương pháp phun thuốc là khâu then chốt quyết định đến kết quả và hiệu quả công việc, từ việc phun thuốc bằng bình tay mang trên vai đến hệ thống phun bằng máy áp lực cao có lúc cũng không thể quản lý được một số đối tượng gây hại ở một số cây trồng  như sầu riêng, xoài, chôm chôm…. Việc phun thuốc, ngoài áp dụng các nguyên tắc 4 đúng thì việc tổ chức, điều hành công việc đang là nổi lo của người làm vườn do lực lượng công nhật ở nông thôn ngày càng ít đi, bên cạnh đó việc phun thuốc được thực hiện trong môi trường độc hại nên càng khó tìm được công làm cho dẫu tiền công có tăng cao gấp 2 lần so bình thường. Ngoài ra, việc sử dụng hệ thống phun thuốc bằng máy áp lực hiện nay lại tốn khá nhiều thời gian do việc di dời đường dây, thuốc chỉ phun từng phần của cây và phun từ dưới lên trên nên khả năng di chuyển, lẩn tránh của côn trùng là khá cao. Do đó để bảo vệ an toàn từng cơi lá cho cây sầu riêng trước sự gây hại của nhóm côn trùng chích hút như rầy phấn, rầy xanh… là hết sức quan trọng trong việc điều khiển sinh trưởng và xử lý ra hoa rãi vụ theo ý muốn nên việc ứng dụng giải pháp phun thuốc tự động đã và đang được nhiều nhà vườn quan tâm.

Đọt sầu riêng bị rầy gây hại.

Qua khảo sát thực tiễn một số mô hình tại các vườn của hộ Nguyễn Văn Bích (xã Sơn Định), Đặng Văn Phốp (xã Long Thới), Huỳnh Văn Nghiệp (xã Hòa Nghĩa),… kết quả bước đầu rất thành công, cơi lá luôn được quản lý tốt, sẵn sàng cho việc điều khiển ra hoa theo ý muốn.

 

Thi công lắp đặt hệ thống phun tự động.

Hệ thống van điều khiển.

Tùy theo quy mô vườn hay số lượng cây trồng, hệ thống phun thuốc tự động gồm 01 motuer áp lực từ 1,5-3kw kèm remote điều khiển từ xa; thùng hoặc bồn chứa nước 500 - 1.000 lít; đường ống chính  phi 49-60, ống phụ phi 27-34 lắp trên mặt đất cùng các van điều khiển và ống nhựa dẽo 8 li gắn với vòi phun lắp trên cao khỏi đọt cây.

Việc lắp đặt hệ thống cũng cần đảm bảo các nguyên tắc chính sau: Đảm bảo thuốc phải được pha trộn đều trong bồn chứa kể cả trong đường ống (thuốc được hồi về bồn chứa); Đảm bảo áp lực các vòi phun phải đều nhau, phun cùng lúc và phun phủ đều vườn (có thể sử dụng thêm bộ bù áp);

Vòi phun được lắp trên ngọn cây sầu riêng.

Nguyên lý của hệ thống là thuốc được phun ra đồng loạt cùng một lúc trên cả khu vườn và được phun sương (hay mưa) từ trên xuống nên côn trùng gây hại không có điều kiện di chuyển hay trú ẩn.

Quy trình phun thuốc khá đơn giản và dễ vận hành thông qua việc đóng mở các van khi nắm rõ nguyên lý hoạt động. Trước tiên điều khiển motuer bơm nước vào bồn chứa kết hợp với thuốc bảo vệ thực vật và vận hành vòi nước phối trộn, khi đảm bảo đủ lượng dung dịch cần thiết thì chuyển qua công đoạn hồi lưu lượng nước trong ống còn lại của lần phun trước về bồn để hòa trộn, cuối cùng tiến hành điều khiển phun thuốc theo ý muốn thông qua remote điều khiển từ xa.

 

Về thuận lợi, bước đầu hệ thống thể hiện được rất nhiều cái lợi trong quản lý điều hành sản xuất, nhất là thuê mướn nhân công. Với bất kỳ diện tích nào cũng chỉ cần 01 người để điều khiển cho cả hệ thống nên chủ động được thời gian, nhân lực; thuốc được phun cùng lúc và đều khắp cả khu vườn với thời gian phun rất ngắn không quá 10 phút cho 1.000 lít dung dịch; Do điều khiển từ xa nên rất an toàn cho người lao động. Tuy nhiên, hệ thống này chỉ hoạt động tốt trong điều kiện trời không có gió do vòi phun được lắp đặt khá cao trên ngọn cây; chỉ quản lý tốt các loại côn trùng chích hút gây hại các cơi lá mà chưa đánh giá được hiệu quả quản lý các đối tượng gây hại khác trong thân cành, hoa, trái. Với tính sáng tạo và kinh nghiệm trong thực tiễn, người nông dân sẽ có nhiều hơn các giải pháp khắc phục những hạn chế trên. Do đó, mô hình sáng kiến này cũng cần được phổ biến nhân rộng cho người làm vườn, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho người dân nông thôn.