Phòng trừ rệp hại xoài trong mùa nắng nóng
Bên cạnh một số đối tượng thường gặp trên cây xoài như sâu đục cành, đục ngọn, sâu đục trái, bệnh thán thư,… trong mùa nắng nóng thì rệp là một đối tượng thường xuyên gây hại cho cây xoài, đôi khi rất trầm trọng, nếu không phát hiện và áp dụng kịp thời những biện pháp diệt trừ hữu hiệu sẽ gây thất thu rất lớn cho nhà vườn. Có nhiều loại rệp nhưng loại rệp phổ biến nhất trên xoài là loài rệp sáp dính. Đặc biệt, trên giống xoài tứ quý, rệp phát triển và gây hại mạnh.
Rệp sáp dính rất nhỏ như hạt phấn, màu trắng, gần như bất động. Bên ngoài cơ thể rệp bao phủ bởi lớp vẩy hình bầu dục hoặc tròn. Trứng rất nhỏ, màu vàng, nằm dươí bụng con cái. Rệp non tuổi 1 màu vàng nâu, hình bầu dục, từ tuổi 2 trở đi không di động và bắt đầu tiết sáp che phủ cơ thể. Chúng gây hại trên cành, thân, lá và trái (thường gây hại nhiều trên thân, cành). Chúng sinh sản nhanh và phát triển với mật số rất cao, bám dày đặc trắng xóa trên lá, thân, cành (nông dân thường nhầm tưởng là bệnh).
Rệp sáp dính gây hại bằng cách chích hút nhựa của các phần non của cây xoài như đọt non, lá non, cuống bông, cuống trái non, trái non và trên cả những trái đã già lớn. Làm cho cây bị suy yếu, đọt non bị thui chột, bông có thể bị rụng hoặc không phát triển được. Rệp bám trên trái để lại những dấu chấm trắng, chích hút nhựa trái, làm trái nhỏ, biến dạng và giảm giá trị thương phẩm của trái. Ngoài gây hại trực tiếp trong chất bài tiết của rệp còn chứa nhiều chất dinh dưỡng giúp nấm bồ hóng phát triển, ảnh hưởng đến quang hợp của cây, cả hai đối tượng này đã đồng thời tác động lên cây xoài làm cho cây xoài bị còi cọc chậm lớn ảnh hưởng nhiều đến năng suất và phẩm chất của trái. Rệp phát tán lan truyền do kiến, chim và dơi.
Rệp phát triển mạnh trong mùa nắng nóng. Rệp dính là một loại côn trùng đa thực vì ngoài cây xoài chúng còn gây hại trên rất nhiều loại cây ăn trái khác như ổi, mãng cầu, cam, quýt, chanh, bưởi,… vì thế việc phòng trị chúng đôi khi cũng gặp khá nhiều khó khăn do nguồn thức ăn của chúng rất phong phú.
Do cơ thể của các côn trùng thuộc họ rệp được phủ bởi sáp nên sử dụng thuốc hóa học để phòng trị khó khăn và việc sử dụng thuốc không đúng có thể ảnh hưởng đến thiên địch của rệp sáp trong tự nhiên. Để phòng trừ rệp sáp dính, nên áp dụng kết hợp nhiều biện pháp. Sau đây là một số biện pháp chính:
- Không nên trồng với mật độ quá dầy để vườn luôn được thông thoáng.
- Vệ sinh vườn thường xuyên.
- Dọn sạch cỏ rác, lá cây mục tủ ở xung quanh để phá vỡ nơi trú ngụ của kiến hôi. Nếu trên thân cây có nhiều kiến hôi thì mỗi lần xịt thuốc trừ rệp thì nên xịt cả thân cành để trừ kiến hôi.
- Nếu có điều kiện dùng vòi máy bơm nước có áp suất mạnh tia xịt nước trực tiếp vào chỗ có nhiều rệp bu bám sẽ làm cho rệp bị rữa trôi bớt.
- Thường xuyên kiểm tra vườn để phát hiện và phun thuốc diệt trừ rệp kịp thời nhất là giai đoạn cây có đọt non, lá non, bông, trái. Có thể sử dụng một trong các loại thuốc Vidithoate 40ND, Supracide 40EC; Mapy 48EC;... Để tiết kiệm thuốc, công phun xịt và giảm bớt ô nhiễm môi trường chỉ nên phun xịt trực tiếp thuốc vào những chỗ có rệp bu bám.
Chú ý: Ở giai đoạn trái già nếu có phun thuốc phải tuyệt đối bảo đảm thời gian cách ly để bảo đảm an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.
Nguyễn Thị Nguyệt
Chi cục Bảo vệ Thực vật
