Quy trình nhân nuôi và phóng thích bọ đuôi kìm Chelisoches variegatus

Ngày đăng: 22-07-2018 | Chuyên mục: Nghiên cứu - Ứng dụng KH&CN | Tác giả: Thạc sĩ Ngụy Kim Yến - Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Bến Tre

Trước tình hình biến đổi khí hậu diễn ra gay gắt thì tình hình dịch hại trên dừa cũng ngày càng nhiều điển hình như bọ cánh cứng hại dừa, bọ vòi voi… Đa phần nông dân sử dụng biện pháp phòng trừ hóa học là chủ yếu vì hiệu quả phòng trừ nhanh và tiêu diệt hết các loài côn trùng gây hại. Tuy nhiên, biện pháp phòng trừ hóa học cũng tiêu diệt một số loài thiên địch như ong ký sinh bọ cánh cứng hại dừa, bọ đuôi kìm… ngoài ra ảnh hưởng đến môi trường sinh thái và sức khỏe con người. Chính vì thế, mật số thiên địch bọ đuôi kìm ngoài tự nhiên ngày càng giảm không đủ để khống chế bọ cánh cứng hại dừa. Trước vấn đề nan giải này, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Bến Tre tìm ra phương pháp nhân nuôi và phóng thích bọ đuôi kìm ra vườn dừa nhằm mục đích phóng thích trở lại ngoài tự nhiên số lượng bọ đuôi kìm để quản lý tốt bọ cánh cứng hại dừa.

I. Phương pháp nhân nuôi bọ đuôi kìm Chelisoches variegatus
Bọ đuôi kìm thuộc họ Chelisochidae và bộ Dermaptera. Bọ đuôi kìm tuy có cánh nhưng ít bay, chủ yếu là bò và chúng bò rất nhanh. Thức ăn của chúng rất đa dạng gồm những con côn trùng nhỏ như: rầy mềm, bọ dừa, sâu tơ, sâu khoang…

Cách thức nhân nuôi bọ đuôi kìm khá đơn giản bao gồm những bước sau đây:
Bước 1: Chuẩn bị vật liệu nhân nuôi
1. Hộp nhựa.
2. Vải voan (tạo không khí cho bọ đuôi kìm sinh trưởng).
3. Thức ăn cho chó kiểng.
4. Lá dừa.
5. Mụn dừa.
6. Bông gòn.
7. Nguồn giống bọ đuôi kìm.

Bước 2: Chuẩn bị nguồn bọ đuôi kìm giống để nhân nuôi
Chọn những con bọ đuôi kìm trưởng thành to lớn, khỏe mạnh để mức độ sinh sản đạt mức tối đa, có thể thu nguồn từ thiên nhiên hoặc liên hệ với Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Bến Tre.

Bước 3: Tiến hành ngâm mụn dừa trong nước lạnh khoảng 30-45 phút. Sau đó vắt khô nước với mục đích tạo ẩm độ cho bọ đuôi kìm phát triển tốt.

Ngâm mụn dừa trong nước.

Bước 4: Cắt lá dừa thành những đoạn nhỏ. Đồng thời, đập nhuyễn thức ăn chó kiểng bỏ vào trong hộp nhựa để bọ đuôi kìm dễ dàng ăn.

Thức ăn cho bọ đuôi kìm.

Bước 5: Chọn 4 cặp thành trùng đực và cái nuôi trong hộp nhựa. Số lượng cá thể thay đổi tùy thuộc vào kích thước hộp.
Cách phân biệt thành trùng đực và cái: gọng kìm của thành trùng đực ngắn hơn thành trùng cái và bên trong gọng kìm của thành trùng đực có răng cưa.

Bước 6: Cách chăm sóc

Thời gian thích hợp để thay thức ăn khoảng 2-3 ngày/lần vì lúc này thức ăn bị nấm móc và không còn nhiều dinh dưỡng cho bọ đuôi kìm. Đồng thời, phun thêm nước vào giá thể mụn dừa để tạo ẩm độ cho bọ phát triển.

Dấu hiệu để nhận biết bọ đuôi kìm cái sắp đẻ trứng là chúng đào hang và nằm trong đó. Trứng có màu trắng, tròn, kích thước tương đối lớn. Thời gian phát triển của trứng 6-7 ngày. Số lượng trứng/con cái dao động từ 65-105 trứng và có thể thay đổi tùy loại thức ăn.

Lưu ý: Khi bọ đuôi kìm cái đã đẻ trứng thì tuyệt đối không tách trứng ra khỏi con bọ đuôi kìm mẹ vì nếu tách ra thì trứng bị thối và trong khoảng thời gian chăm sóc trứng con bọ đuôi kìm mẹ không ăn thức ăn.

II.  Cách phóng thích bọ đuôi kìm Chelisoches variegatus
Tính từ giai đoạn trứng đến khi thành bọ đuôi kìm trưởng thành để phóng thích ra vườn dừa trong khoảng 1-1,5 tháng. Dùng xô nhựa hoặc thau có sẵn lá dừa đựng bọ đuôi kìm trưởng thành mang đi phóng thích. Có 2 cách phóng thích:
Cách 1: đối với nhóm dừa lùn thả trực tiếp bọ đuôi kìm lên đọt dừa.
Cách 2: đối với nhóm dừa cao, vẹt từ từ lá dừa có chứa bọ đuôi kìm để chúng bò lên trên. Số lượng phóng thích bọ đuôi kìm: thả 10-20 con/cây. Tuy nhiên, số lượng thả thay đổi tùy thuộc vào mức độ gây hại của bọ dừa.
Hiện tại, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã nhân nuôi và phóng thích bọ đuôi kìm ở 1 số huyện: Giồng Trôm, Châu Thành, Thành phố Bến Tre, Mỏ Cày Bắc…